หินโป่งข่ามเป็น
หินจากทางภาคเหนือ โดยเชื่อกันว่าจะหาพบได้ในจังหวัดลำปางเท่านั้น แต่ก็ยังมีการเล่าขานถึงแหล่งที่มาจากทางฝั่งพม่าเช่นเดียวกัน โดยคำว่า
โป่งนั้น มาจากชื่อป่าที่ได้ค้นพบ
หินชนิดนี้ และ
ข่ามเป็นภาษาเหนือ ซึ่งแปลว่าคงกระพัน ชาตรี โดยผู้ที่มีคาถาวิชาอาคม มีครู ก็จะถูกเรียกว่าเป็นคนข่าม และเครื่องรางของคลังที่มีความศักดิ์สิทธิ์มาก รวมถึงพ
ระเครื่องก็จะใช้คำว่าข่ามด้วยเช่นกัน
หินโป่งข่ามมีหลายชนิดด้วยกัน โดยแต่ละชนิดก็จะถูกเรียกชื่อไปตามลักษณะของตัวหิน เช่น หากมีเส้นสีดำๆอยู่ภายในก็เรียกแก้วขนเหล็ก หากเป็นเส้นสีเงินก็เรียกแก้วไหมเงิน เส้นทีสองเรียกแก้วไหมทอง เส้นสีทองแดงเรียกแก้วไหมนาค นอกจากนี้ก็ยังมี แก้วเข้าแก้ว แก้วกาบทอง แก้วปวกเขียว ฯลฯ
โดยหินเหล่านี้เชื่อกันว่าเป็นหินศักดิ์สิทธ์ ซึ่งมีอภินิหารมากมาย แตกต่างกันไปตามชนิดของหินนั้นๆ เช่นแก้วขนเหล็กช่วยในเรื่องแคล้วคลาด ปลอดภัย คงกระพันชาตรี แก้วกาบทอง ช่วยในเรื่องชื่อเสียง ลาภยศ บารมี ส่วนแก้วไหมเงิน แก้วไหมทอง แก้วไหมนาคนั้น ช่วยในเรื่องของความมั่งคั่ง มั่งมี ร่ำรวยเงินทอง อำนาจบารมี โชคลาภต่างๆ
ในประเทศไทย บางครั้งจะนำมาเป็นองค์ประกอบในพระเครื่องต่างๆ หรือนำตัวหินมาสลักเป็นองค์ ใส่กรอบทองสำหรับเคารพบูชา แต่การนำมาเป็นเครื่องประดับธรรมดาก็มีให้เห็นมากเช่นกัน แม้ว่าในสมัยก่อนหินชนิดนี้ จะหาพบได้เพียงใน อ.เถิน จ.ลำปางเท่านั้น แต่ปัจจุบันมีการกระจายตัวไปอย่างแพร่หลายมากขึ้น และเป็นที่นิยมอย่างมากในต่างประเทศเช่นกัน